Pomnik Pawła E. Strzeleckiego w Jindabyne - 2

Fakty z historii powstania pomnika
Pawła E. Strzeleckiego w Jindabyne część druga.


Budowa każdego pomnika jest sprawą trudną. Ułomna pamięć nie pozwala wymienić wszystkich i wszystkiego, za co zainteresowanych przepraszam.
Dużo osób odeszło w niepamięć, dużo osób udało się na „wieczną wartę” lecz pamiętajmy o tym, że wszyscy oni dotknęli się niegdyś dobrej sprawy.

TWÓRCA POMNIKA —
Wybitny rzeźbiarz poznański Jerzy Sobociński (1932-2008), twórca pomników takich jak: 1000-lecia w Pile, Dzieci Wrzesińskich we Wrześni, Obrońców w Kłecku, Kardynała A. Hlonda i Jana Kochanowskiego w Poznaniu, Bolesława Chrobrego, Harcerzy i św. Wojciecha w Gnieźnie, św. Marcina w Odolanowie.
Dzieła inne znajdują się w muzeach i kolekcjach w kraju i zagranicą.

GRUPA POZNAŃSKA —
red. Tadeusz Bartkowiak, Alojzy Bryl, Janusz Dembiński, Edmund Dudziński, Marian Górny - prezydent miasta Gniezna, prof. dr Alfons Klafkowski, red. Adam Kochanowski, dr Marian Król, Jan Maćkowiak, Wojciech Owsianowski, dr Bronisław Stemplowski - wojewoda poznański, ks. Edward Szymanek (Tow.Chr.), prof. dr Lech Trzeciakowski, prof. dr Jerzy Wisłocki, Andrzej Wituski - prezydent miasta Poznania.

GRUPA WARSZAWSKA —
Jacek Doliwa, Józef Klasa, Tadeusz W. Młyńczak (Towarzystwo Polonia), Kazimierz Ciaś, Ryszard Korczewski, Waldemar Lipka-Cudzik, Jan Majewski, Andrzej Majkowski, Tadeusz Olechowski - minister, Antoni Pierzchała (MSZ), Wacław Słabczyński - pisarz, Lawry W. Herron - Ambasador Australii w Polsce.

PRZEDSIĘBIORSTWA w POLSCE —

  • P. P. Sztuka Polska Oddział w Poznaniu - ekspertyzy artystyczne projektu;
  • Publiczny Transport Ciężarowy P. Porządny Poznań - przewóz części gipsowych z Poznania do Gliwic;
  • Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych, dyr. Tadeusz Wojarski - wykonanie elementów metalowych pomnika tj. figury, liter i płaskorzeźby.
    W dniu 1 lipca 1988 r. w zakładach odbyło się symboliczne odsłonięcie pomnika, którego dokonał Ambasador Australii w Polsce Lawry W. Herron, następnie podpisano akt erekcyjny. Ambasador Lawry W. Herron udzielał ogromnego wsparcia w budowie pomnika, za co otrzymał liczne podziękowania.
  • Kopalnia Surowców Skalnych, Kamieniołom w Borowie - bloki granitowe na płyty;
  • Odlewnia Żeliwa w Gromadce - drut do cięcia granitu;
  • Zakład Kamieniarski Mirosława i Henryka Grysiów, Kościan - wykonanie płyt granitowych;
  • Zakład Metalchem Kościan - wykonanie nierdzewnych łączników metalowych;
  • Krajowa PKS, Oddział II w Poznaniu - transport elementów kamiennych na trasie Kościan - Gdynia;
  • Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Drzewnego - elementy drewniane;
  • Muzeum - Zabytkowa Papiernia w Dusznikach Zdroju - papier czerpany;
  • Poznańskie Zakłady Graficzne - druk aktów erekcyjnych;
  • Miejska Biblioteka Publiczna im. Edwarda Raczyńskiego w Poznaniu - opracowanie wystawy pt.„Paweł E. Strzelecki w Australii” i publikacji pt. „Paweł E. Strzelecki” oraz przekazanie ich do Australii z okazji odsłonięcia pomnika;
  • Księgarnia św. Wojciecha Poznań - druk publikacji pt. „Paweł E. Strzelecki”;
  • Garnizon Wojska Polskiego w Gnieźnie - przygotowanie ozdobnej łuski dla aktów erekcyjnych.
    Wszystkie kwestie związane z tą łuską oraz jej transport na trasie Gniezno - Sydney wraz z przekraczaniem granic były przedmiotem wielu kłopotów i perypetii, mogących stanowić kanwę do najlepszej komedii filmowej;
  • Polskie Linie Oceaniczne, Gdynia - przewóz elementów pomnika na trasie Gdynia - Hamburg statkiem LUBLIN II i na trasie Hamburg - Sydney statkiem KATOWICE II.
    Statek wypłynął z Hamburga 14 lipca i przypłynął do Sydney 31 sierpnia 1988r. Statkiem dowodził Kapitan Żeglugi Wielkiej Romuald Grzywaczyk;
  • Przedsiębiorstwo Spedycji Międzynarodowej C. Hartwig, Gdynia - transport z Gliwic do Gdyni oraz całość spraw spedycyjnych na trasie Gdynia - Sydney;
  • TUiR Warta SA. Oddział w Poznaniu - ubezpieczenie ładunku na kwotę 50 mln zł;
  • Główny Urząd Ceł w Warszawie - zwolnienie od opłat cła wywozowego wszystkich elementów składających się na pomnik.

PRZEDSIĘBIORSTWA w AUSTRALII —

  • Snowy River Shire oraz Jindabyne Lions Club - zezwolenie na postawienie pomnika w parku Banjo Paterson w Jindabyne;
  • Instyutut Technologii NSW w Sydney, dr Jan Ivering - opracowanie konstrukcji platformy oraz nadzór nad jej wykonaniem;
  • Tradex Transport P/L, Sydney - przewóz elementów pomnika w dwóch kontenerach na trasie Sydney - Jindabyne;
  • Osolins & White P/L Berridale, N.S.W - wykonanie betonowej konstrukcji platformy widokowej;
  • Peceos Holodings P/L Berridale, N.S.W - obudowa platformy ciosami z granitu australijskiego. Prace te wykonali kamieniarze Ken Baxter i Franc Schmid.

SPOŁECZNY KOMITET BUDOWY POMNIKA PAWŁA E. STRZELECKIEGO w SYDNEY

Komitet w latach 1983-1988 prowadził działalność informacyjną wśród społeczeństwa australijskiego, połączoną ze zbiórką pieniędzy na pokrycie kosztów wykonania platformy widokowej oraz pomnika, a także przeprowadził wszystkie niezbędne uzgodnienia ze stanowymi i centralnymi władzami australijskimi.
W uznaniu zasług przy budowie pomnika Harry Hefka i Robert Strang otrzymali Honorowe Odznaki Miasta Poznania. Działalność Komitetu była z dużym powodzeniem wspierana przez polskie placówki dyplomatyczne i wszystkich ich pracowników: Ambasada - Canberra, ambasador Antoni Pierzchała oraz Konsulat Generalny - Sydney, konsul Kazimierz Ciaś.ze zbiorów autora

W 1988 roku została wydana w Australii okolicznościowa kolorowa pocztówka (foto z lewej powyżej) przedstawiająca pomnik na tle Gór Śnieżnych. Zdjęcie wykonał Robert Schorn z Canberry. Część z tych pocztówek jako pamiątki przekazał do Polski Chris Hau z Elwood.
W dniu 17 lutego 1990 roku z okazji Australijsko-Polonijnego Festiwalu pomnik został poświęcony przez Rektora Polskiej Misji Katolickiej w Australii ks. Stanisława Wronę (Tow.Chryst.)

Przenosząc się myślami do dalekiej Australii w okolice Góry Kościuszki warto zadumać się nad losami Pawła E. Strzeleckiego, zasłużonego Wielkopolanina i Wybitnego Polaka, który sławę zawdzięczał charakterowi i swojej pracy.
Musiał on być nieprzeciętnie zdolnym, aby jako cudzoziemiec osiągnąć zaszczyty w elitarnym społeczeństwie angielskim epoki wiktoriańskiej. Zmarł 6 października 1873 roku i pochowany został na Cmentarzu Kensal Green w Londynie.

Wiele lat później historia zatoczyła koło i Paweł E. Strzelecki wrócił do swojej rodzinnej Wielkopolski. Stało się to za przyczyną ówczesnego wojewody poznańskiego dr Włodzimierza Łęckiego.

Pomyślne załatwienie tej sprawy wymagało pokonania wielu trudności formalnych, gdyż Paweł E. Strzelecki był obywatelem trzech narodów.
W dniu 18 listopada 1997 roku na cmentarzu londyńskim dokonano ekshumacji doczesnych szczątków spoczywających w ołowianej trumnie, którą umieszczono w specjalnie zabezpieczonej i opieczętowanej skrzyni przewozowej wykonanej z drewna i samolotem PLL Lot przywieziono do Polski.

W dniu 29 listopada 1997roku odbył się uroczysty pogrzeb w kościele św. Wojciecha a trumna spoczęła w Krypcie Zasłużonych Wielkopolan.

Artykuł otrzymaliśmy w 2015 r od p. Wojciecha Owsianowskiego z Poznania - dziękujemy.