Ulice nazwane na cześć
Pawła E. Strzeleckiego w Australii.

Witold Łukasiak

W AUSTRALII możemy odszukać kilkanaście ulic nazwanych imieniem Sir Pawła Edmunda Strzeleckiego. Najwięcej z nich znajduje się w Wiktorii.
Najbardziej znaną ze względu na znaczenie komunikacyjne jest Strzelecki Highway, autostrada między miastami Leongatha i Morwell w Gippsland.

Wije się ona wśród malowniczych wzgórz Strzelecki Ranges i częściowo pokrywa się z trasą odkrywczej marszruty naszego rodaka przez busz, wówczas prawie nie do przebycia.
Strzelecki Road z miejscowości Strzelecki do Ferndale odchodząca od szosy Warragul-Korumburra, jest drogą lokalną.
Strzelecki Road w Moe to niezbyt długa ulica na osiedlu położonym przy rozgałęzieniu torów kolejowych.

W Melbourne są trzy ulice o nazwie Strzelecki Court:

jedna w Taylor Lakes, położona w narożniku przy zbiegających się Calder Freeway i Melton Highway;

druga w dzielnicy Kilsyth (uliczka w pobliżu dzielnicy Montrose;)

a trzecia, najciekawsza, w Cranbourne, na pomysłowo zaprojektowanym nowym osiedlu. Można by je nazwać Osiedlem Odkrywców ze względu na obecność tam Endeavour Drive, ulic Cooka, Flindresa, Mitchela i Kenedy'ego.
Także w Melbourne, w dzielnicy Sunshine znajduje się niedawno zaprojektowana Strzelecki Avenue - aleja odchodząca od dużej Somerville Road i łącząca się z nią klika kilometrów dalej.

W Canberskiej dzielnicy Narrabundah jest Strzelecki Crescent, zaś w pobliżu usytuowany jest nieduży, otoczony domami skwer Strzelecki Place.
W Jindabyne znajduje się Strzelecki Street.
Na planie miasteczka (1300 mieszk.) Corryong VIC 3707 jest ulica Strzelecki Way. [Z.L.]
Strzelecki Avenue of Honour to aleja założona w 1918 roku dla upamiętnienia wydarzeń z I wojny światowej i składa się z dwóch rzędów dojrzałych cyprysów Monterey (Cupressus Macrocarpa), po obu stronach drogi Korumburra-Warragul, między Kościołem Metodystów a Strzelecki Public Hall.
Drzewa posadzono 4 lipca 1918 r. [Z.L.]

Powyższe ulice mają poprawną pisownię. Istnieje jednak kilka ulic zawierających pomyłki w nazwie.

W Gippsland, w dzielnicy (miejscowości) Traralgon, w jej południowo zachodniej części znajduje się Strzlecki Court, a w Alberton - Streleski Street, w Corryong położonym na granicy Wiktorii i Nowej Południowej Walii równolegle do Murray Valley Highway biegnie Strzlecki Way.
W melbourneńskiej dzielnicy Laverton mamy Strezlecki Grove - przecina ją zbudowana później Princess Highway i w ten sposób powstały dwie ulice Strzeleckiego: Grove i Grove South (niestety nazwa ulicy dalej opisana jest z błędem - jako Strezlecki. )

W sydnejskiej dzielnicy Wakeley znajduje się Strzlecki Close, (nazwę już poprawiono - zobacz foto_po prawej__powyżej_ [ Z.L.] ) zaś w Hoxton Park - jak wynika z listu Feliksa Krotowicza [Kurier nr. 130] - jest ulica pod monstrualną nazwą… Strzleck [sic!] (2014 - nazwę skorygowano - też z błędem )

Skorygowanie błędnej pisowni nazwiska badacza było jednym z punktów programu Komitetu Obchodów 200-setnej rocznicy urodzin Pawła Edmunda Strzeleckiego, komitetu działającego przy Prezydium Rady Naczelnej Polskich Organizacji w Australii.
Do wszystkich zainteresowanych rad miejskich wystosowano listy o treści podobnej do listu do Wyndham City Council, w którym zwrócono się z prośbą o wniesienie poprawki do błędnie napisanego nazwiska:

To mark 200^th Anniversary of the birth of Sir Paul Edmund de Strzelecki that falls of 20^th of July 1997, the Strzelecki Bicentenary Committee of the Federal Council of Polish Associations in Australia would like to invite you to correct the spelling of Strezlecki Grove in Laverton to Strzelecki Grove. We would be grateful for a reply from you at your earliest convenience indicating your reaction to this proposition.
For three Committee. Witold Łukasiak.(18 Jan 1997)

Wybrane w 1997 roku nowe Prezydium Rady Naczelnej zignorowało Komitet i jego program (Materiały dotyczące jubileuszu Strzeleckiego przesłałem, jako sekretarz Komitetu, na ręce Janusza Rygielskiego, wiceprezesa Prezydium Rady). Nie wiem jaki los spotkał resztę naszych interpelacji do rad miejskich, ale jedna odpowiedź - z Wydham City Council - dotarła do mnie zanim Ryszard Majchrzak przejął klucze do skrzynki pocztowej Rady w Melbourne. Treść załączam w całości dla zobrazowania nastawienia władz miejskich do zmiany pisowni ulic:

The Council does not have any concerns with changing the name to the correct spelling, however, prior to doing so we are seeking the views of the property owners in Strezlecki Grove to check whether they have any major objections.
You wil be advised again following receipt of the views of the owners.
Ms G. Burden, Manager, Civic Services (29 I 1997).

List oczywiście przekazałem Januszowi Rygielskiemu.

Ojcowie dzielnicy Liverpool w Sydney wiedzieli że Strzeleckiemu przysługuje tam co najmniej ulica. Nadanie nazwy Strzelecki w Hoxton Park nastąpiło niedawno, jak napisał Feliks Krotowicz.
Na fotografii _z lewej__powyżej_ widać że nazwa ulicy Strzeleckiego jest też błędnie napisana.

W Hoxton Park znajduje się Horningsea Park House, (foto poniżej) zabytkowy budynek zbudowany w latach trzydziestych ubiegłego wieku przez bohatera spod Waterloo, Johna Moore'a na otrzymanej od rządu 200-hektarowej działce.

Jak informuje Brian Davies w „Liverpool Sketchbook” (Rigby 1980), zachowany w takim samym stanie, gdy skazańcy zakończyli przy nim prace,
„Horningsea Park House was home in the 1840's to the Polish-born explorer and discoverer of Mount Kosciusko.”

W Tygodniku Polskim z 28 VI. 1997 w rubryce „1997 - Rok Strzeleckiego” ukazała się notatka mojego autorstwa pt. „Horningsea Park House”, którą zakończyłem akapitem: „Na nowych osiedlach Liverpool projektowane są nowe ulice.

Przynajmniej jedna z nich powinna nosić nazwisko Strzeleckiego, o co mogą wystąpić zamieszkali tam Polacy. Okazją jest 200-setna rocznica urodzin słynnego rodaka”.

Owszem, nosi, ale dlaczego „in a dark glass”?
Zobacz na fotografii _po lewej__powyżej_

I obawiam się że apel pana Krotowicza o interwencję pozostanie bez echa przynajmniej do końca kadencji obecnego Prezydium Rady Naczelnej Polskich Organizacji w Australii.

Artykuł powyższy ukazał się we wrześniowym 130 numerze „Polish Kurier” z 1998 r.

Zobacz _fragment_ artykułu.

Fotografie uzyskano dzięki uprzejmości p. Marii Och. z Sydney, oraz p. Marysi Thiele z Adelajdy - dziękujemy.