Paweł E. Strzelecki - Dublin pamiątkowa tablica
uznanie po 166 latach
Tekst i zdjęcia - Marysia Thiele, Adelajda
Marysia Thiele - słowem wstępu.
W niedzielę, 29 marca 2015 roku, miałam zaszczyt uczestniczyć w Irlandzko - Polskich uroczystościach odsłonięcia tablicy upamiętniającej humanitarną pomoc Pawła Edmunda Strzeleckiego, niesioną Irlandii w okresie klęski głodowej lat 1846 - 1849.
W marcu 1847 roku, z Westport w Irlandii, Paweł Edmund Strzelecki napisał:(czytaj w ramce)
…
to co widzę tutaj, przewyższa wszystko, co kiedykolwiek czytałem o dawnych i obecnych klęskach.”
Znakomitą ilustracją do tych słów Strzeleckiego jest stojąca w Dublinie rzeźba-pomnik upamiętniający ofiary klęski głodu spowodowanej zarazą kartoflaną.
Pomnik przedstawia mężczyznę niosącego na plecach umierające z głodu dziecko. Oto tragiczna historia człowieka, który niósł swoją córkę do jadłodajni, gdzie rozdawano posiłki. Gdy wreszcie doszedł, zupy zabrakło. Jego dziecko zmarło.
Paweł Edmund Strzelecki urodził się 20 lipca 1797 roku w Głuszynie, majątku ziemskim koło Poznania; zmarł szóstego października 1873 roku w Londynie. Był pierwszym polskim podróżnikiem, który w latach 1834-1843 opłynął świat dookoła, zapisując się w historii odkryć, nauki i… romantycznej miłości XIX wieku.
Działalność humanitarna Strzeleckiego, wielkiego serca filantropa i humanisty, który z narażeniem zdrowia i życia uratował od głodowej śmierci setki tysięcy ludzkich istnień, nareszcie doczekała sie uznania i rozgłosu.
Lata jego pracy w Irlandii od stycznia 1847 do września 1849, jako pełnomocnika Brytyjskiego Komitetu Pomocy Irlandczykom dotkniętych klęską głodu, pozostaną w historii tego kraju wielkim dziełem jednego człowieka na rzecz zniewolonego i pozbawionego ludzkich praw Narodu Irlandzkiego.
We wrześniu 1849 roku Paweł Edmund Strzelecki powiedział:
„Chyba nawet sam diabeł nie wymyśliłby bardziej niszczycielskiego systemu prawnego, który by tak efektywnie niszczył ten biedny kraj.”
W wietrzny irlandzki dzień wczesnej wiosny, o godz 18 w sercu Dublina, stolicy Republiki Irlandii, na rogu głównej arterii miasta O'Connell Street i Sackville Place, zebrała sie spora grupa osób, budząca zainteresowanie przechodniów, zajętych wielkanocnymi zakupami.
We wzrastającym tłumie język angielski mieszał sie z językiem polskim. Wśród zebranych byli obecni reporterzy stacji TV Irlandii, stacji radiowych polskiej i irlandzkiej (Paul Wright), oraz polskiej i irlandzkiej prasy.
Na ścianie Clerys House powiewała zawieszona pionowo, targana wiatrem polska flaga.
Tablicę pamiątkową (o wymiarach 60x85 cm) z podobizną Pawła Edmunda Strzeleckiego, z napisem w trzech językach: polskim, angielskim i irlandzkim (Gaelic Irish), skrótowo opisującym jego humanitarną pomoc w uratowaniu ponad 200 000 dzieci irlandzkich, umieszczono na jednym z pilastrów Clerys House przy Sackville Place.
W latach 40 dziewiętnastego wieku mieścił się tu hotel, gdzie Paweł Edmund Strzelecki jako szef B.R.A. miał swoją siedzibę.
Odsłonięcie tablicy pamiątkowej Strzeleckiego stało się możliwe po czterech latach starań, zaangażowania i pasji dla jego dzieła, kooperacji oraz dobrej woli działaczy i władz obu narodów: Irlandii i Polski.
Pomysłodawcą dublińskiej tablicy jest poznaniak i działacz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Oddział Środowiskowy Poznań Nowe Miasto, pan Wojciech Owsianowski.
Treść przemówienia Wojciecha Owsianowskiego podczas uroczystości - klknij tutaj .
cos.
Natomiast wykonawcą tablicy jest poznański artysta rzeźbiarz, Robert Sobociński.
Poparcia oraz pomocy w realizacji projektu tablicy udzieliło Towarzystwo Irlandzko-Polskie (Irish Polish Society - gospodarzem uroczystości z ramienia Towarzystwa była Pani Edyta Jankowska), a także Polskie Towarzystwo Kultury Narodowej; Irlandzki Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht; oraz Ministerstwo Sprawiedliwości i Równości; Dublin City Council; Ambasada RP; dyrekcja Clerys House i Urząd Prezydenta Miasta Poznania.
Projekt poparła także grupa sponsorów doceniających ważność upamiętnienia imienia Polaka, który oddał dwa lata swego życia dla ratowania głodujących mieszkańców Irlandii.
Po powrocie do Londynu w 1849 roku Paweł Edmund Strzelecki nie zostawił Irlandczyków własnemu losowi. Aktywnie działał w komitetach organizujących masową emigrację ubogiej ludności do Australii. Gdy kolejny statek odpływał, Strzelecki pojawiał się na pokładzie z dobrym słowem i życzeniami powodzenia na australijskiej ziemi.
W tamtym okresie wielu Irlandczyków wyemigrowało do Ameryki i Kanady. Na wszystkich kontynentach doskonale się zaadoptowali, wykorzystując wolność i demokrację w 19-wiecznym nowym świecie dla zdobywania dostatku, wykształcenia, rozwijaniu karier politycznych i zawodowych. Wygnańców z własnej, zasobnej ziemi irlandzkiej charakteryzowała zaradność, pracowitość i gospodarność.
Wśród ich potomków znajdują się tacy politycy jak rodzina Kennedych na czele z prezydentem Johnem F. Kennedym, liczni biznesmeni, milionerzy, przedsiębiorcy i inteligencja krajów osiedlenia.
Tablicę pamiątkową (o wymiarach 60x85 cm) umieszczono na jednym z pilastrów Clerys House, który w XIX wieku był dublińskim hotelem.
Tu, od stycznia 1847 do września 1849 roku, mieszkał i pracował Paweł Edmund Strzelecki, pełnomocnik Brytyjskiego Komitetu Pomocy, rozporządzając sumą 240 000 funtów zebranych przez Komitet w Anglii.
Z narażeniem zdrowia i życia przez dwa lata swej działalności w Irlandii Strzelecki uratował ponad 200 tysięcy istnień ludzkich od pomoru głodowego i epidemii związanych z klęską głodu, jaka nawiedziła Irlandię wskutek zarazy ziemniacznej.
Dwuletnia filantropijna działalność Strzeleckiego została tym samym należycie uhonorowana i upamiętniona.
Zobacz więcej cos cos cos cos cos cos cos cos cos cos zdjęć z odsłonięcia tablicy pamiątkowej w Dublinie.
Post scriptum /- Marysia Thiele/
Pozwolę sobie na uzupełnienie listy gości, przybyłych na tę doniosłą uroczystość:
- Ambasador Republiki Irlandzkiej w RP - Mr. Gerard Keown;
- Byli ambasadorowie irlandzcy w Polsce: Mr. Eugene Hutchinson; Mr. Pat McCabe; Mr. Declan O’Donovan;
- Komentator i redaktor dublińskiego „Independent Radio” - Paul Wright;
- Koordynator Heritage Gallery i Clerys Archive - Gerhard Scully - który był mocno zaangażowany w procedurę umieszczenia tablicy pamiątkowej Strzeleckiego na budynku Clerys;
- Mrs. i Mr. Bryan McMahon - historycy z Dublina.
Także goście z Poznania:
- Dyrektor Szkoły im. Pawła Edmunda Strzeleckiego w Głuszynie - Anna Liebert;
- Prezydent Miasta Poznania - Jacek Jaśkowiak;
- Nauczycielki z Gimnazjum im. Pawła Edmunda Strzeleckiego w Poznaniu - Katarzyna Milewska i Sylwia Czechyra.
Mój fotograf osobisty Mr. Klaus Thiele;
No i ja Marysia Thiele… reprezentująca Radio Polonia PBA-FM w Adelaide, Kosciuszko Heritage, magazyn internetowy „Puls Polonii” oraz miesięcznik „Panorama” wydawany w Adelaide.
