Druga część biografii Pawła E. Strzeleckiego.

Bark „Justine” odpłynął z Bay of Island 10 kwietnia 1839 i po 14 dniach Strzelecki wylądował w Sydney.

W swojej książce („Physical Description …”) Strzelecki podał bardzo pozytywny opis tego miasta oraz stwierdził, że głównym powodem jego przybycia do Australii była chęć zapoznania się z mineralogią Nowej Południowej Walii.
Był zaproszony na przyjęcie 1 czerwca 1839 do dworu gubernatora tej kolonii, Sir George'a Gippsa, który podobno zachęcał go do badań interioru kolonii i obiecywał zwrot kosztów wypraw. Tamże poznał żonę gubernatora Tasmanii (Van Diemen's Land) lady Jane Franklin.

W pierwszą swoją australijską wyprawę wyruszył około 30 sierpnia 1839 z Sydney na zachód badając trudne i mało znane wówczas Góry Błękitne. W pobliżu dzisiejszej Mount Clarence nazwał jeden ze szczytów Mount Adine, którego nie można obecnie zidentyfikować a nazwa zniknła z map.

Po przejściu Gór Błękitnych zszedł w dolinę Hartley (Clywdd) gdzie znalazł ślady złota w rozpadających się pirytach, na brzegach południowego odcinka rzeki Cox. Posuwając się dalej na zachód przez Sunny Corner, Badger Brush, Bathurst i Orange, odkrył srebro i złoto w kwarcu.
Pisał o tym do przyjaciół w listach z 16 i 26 października (1839).

Przechodząc ponad 300 km w kierunku zachodnim wrócił do Sydney około 28 listopada zdając relację gubernatorowi Gippsowi.
Według Strzeleckiego na wiadomość o odkryciu złota Gipss prosił go by nie rozgłaszał tego, gdyż obawiał się buntu 45.000 zesłańców.
W ten sposób stracił szansę odegrania roli w historii Australii. Gdyby odkrycie zostało ogłoszone w r.1839 masy poszukiwaczy złota, które zaludniły Kalifornię w r. 1848, skierowały by się do Australii, wzmacniając wcześniej jej potencjał.
Przemilczenie odkrycia sprowadziło go do bezwartościowego zapisu w licznych książkach, bez znaczenia dla losów kraju.

W drugą wyprawę po Australii Paweł E. Strzelecki wyruszył z Sydney 22 grudnia 1839, w kierunku południowym, zabierając służącego, dwa konie i wóz z zapasami oraz instrumentami do badań. Droga wiodła przez zamieszkałe części kolonii Nowej Południowej Walii, jak osady w Liverpool, Camden, Lipton, Lake Illawarra, Bargo Brush, Goulburn, Lake Burra Burra, Jervis Bay, Barbers Creek, Shoalhaven, Yass, Lake George, Lake Bathurst, Jugiong Creek i osadę Gundagai.
W lutym 1840 Strzelecki dotarł do miejscowości Ellerslie, na zachód od rzeki Tumt gdzie spotkał się z młodym farmerem Jamesem McArthurem, w celu zorganizowania umówionej uprzednio wyprawy badawczej w nieznane okolice kolonii.
Na wstępie Strzelecki i McArthur zrobili wypad do widniejącego na horyzoncie masywu górskiego, zabierając dwóch Aborygenów jako przewodników. Reszta wyprawy, służący i konie juczne, zatrzymała się pod nadzorem młodego Anglika Jamesa Rileya, pełniącego funkcję praktykanta rolnego u McArthura.

12 marca 1840 Strzelecki i McArthur wspięli się prawdopodobnie na dzisiejszą górę Mount Abbot.
Tam Strzelecki wymierzył instrumentami najwyższy z sześciu wierzchołków. Według notatnika McArthura Strzelecki zdjąwszy kapelusz nazwał go uroczyście Górą Kościuszki, po czym samotnie ruszył poprzez przepaścistą dolinę by zdobyć to najwyższe wzniesienie kontynentu.

Po zejściu z gór wyprawa przyjęła kierunek południowo-zachodni. Po przekroczeniu rzeki Mitta-Mitta i okolic jeziora Omero znaleziono się w kraju, który Strzelecki nazwał Gippsland. Obecnie jest to wschodnia część stanu Victoria. Idąc wzdłuż terenów rzeki Tambo wyprawa doszła do jednej z kilku pionierskich zagród, o nazwie Numbla Munji, będącej własnością hodowcy bydła i owiec kapitana Lachlana MacAlistera. Tam uzupełniono częściowo zapasy świeżej żywności. Farmą czasowo zarządzał Matthew MacAlister bratanek właściciela.

Nie wiadomo czy poinformował on Strzeleckiego, że kilka tygodni wcześniej jego stryj wysłał nadzorcę trzód w kierunku południowo-zachodnim w celu poszukiwania nowych pastwisk.
Fakt ten posłużył potem wielu historykom australijskim do twierdzeń że to szkocki emigrant, Agnus McMillan, a nie Strzelecki odkrył bogate ziemie Gippslandu.

Tymczasem wyprawa ruszyła dalej na południe wzdłuż rzeki Tambo dochodząc do jeziora, które Strzelecki nazwał Lake King. Przybierając kierunek południowo-zachodni przekroczono kilka rzek, z których największą Strzelecki nazwał La Trobe River.

Dalsza droga stała się niezmiernie trudna ze względu na górzysty teren, porośnięty lasem o niezmiernie gęstym poszyciu oraz zawalony wykrotami drzew, mającymi często ponad dwa metry grubości i sto metrów długości.
W okolicy dzisiejszego miasteczka Moe pozostawiono konie, gdyż stały się one raczej przeszkodą niż pomocą w dalszym marszu. Skończyły się zapasy żywności i karmiono się surowym mięsem koali. Ustawiczny deszcz nie pozwalał na rozpalanie ognisk i pieczenie mięsa. Zwilgotniał proch do strzelb i przewodnik krajowiec wspinał się na drzewa by zabić koale.

Trzy tygodnie po pozostawieniu koni wyprawa dotarła 12 maja 1840 r. do zatoki Western Port, natrafiając na osadę europejskiego osadnika.

W tydzień później Strzelecki ze swoimi towarzyszami doszedł do Melbourne, gdzie zostali entuzjastycznie powitani jak bohaterowie.
Strzelecki niemal natychmiast opublikował w Melbourne broszurę na 12 stron z dokładnym opisem Gippslandu i pierwszą mapą tej prowincji, co spowodowało szybki napływ osadników do obiecującej tej części kolonii.
Jednocześnie Strzelecki opracowywał raport na użytek gubernatora Gippssa w Sydney.

Po 41 dniach pobytu w Melbourne Strzelecki odpłynął 7 lipca 1840 na brygu „Emma” do portu Geelong a następnie do Port Fairy w Zatoce Portland gdzie przeprowadził badania paleontologiczne tamtejszych plaż.
Fakt ten nie został dotąd dostrzeżony przez australijskich biografów i historyków.

24 lipca 1840 roku „Emma” wpłynął do tasmańskiego portu Launceston, rozpoczynająctrzecią wyprawępo kontynencie australijskim.

Od chwili lądowania w Tasmanii Strzelecki znalazł się pod opieką i protektoratem gubernatora tej kolonii Sir Johna Franklina.
Wkrótce rozpoczął badania naukowe wyspy, wyruszając kolejno na trzy ekspedycje lądowe i jedną morską.

— Pierwsza wyprawa objęła północne wybrzeża Tasmanii od Przylądka Portland na wschodzie do Przylądka Grim i ujścia rzeki Anderson na zachodzie;
— Druga - środkową Tasmanię z krainą jezior i wschodnią część wyspy;
— Trzecia - przeprowadzona została przez południową stronę Tasmanii z wypadem na zachód do Port Macquarie i rejsem na statku do Port Dewey.

Przedzierając się przez trudne tereny do Port Macquarie Strzelecki był pierwszym z pierwszych białych ludzi, którzy próbowali wspiąć się na trudny do zdobycia kwarcowy stożek góry Frenchman's Cap (1446 m).

— Czwarta wyprawa obejmująca badania wysp Cieśniny Bassa miała miejsce w grudniu 1841 i styczniu 1842.

Biografowie angielscy i australijscy błęnie przedstawiali ją jako marginalny udział Strzeleckiego w obserwacjach hydrograficznych z pokładu okrętu pomiarowego „Emma” pod komendą kapitana Johna Lorta Stokesa, któremu admiralicja dała za zadanie ostateczne poprawienie map morskich.

W rzeczywistości ekspedycja morska Strzeleckiego wyprzedziła o około trzy miesiące [!] badania okrętu J.K.M „Beagle” pod dowództwem admirała Johna Lorta Stokesa.
Prawdopodobnie gubernator Franklin przydzielił Strzeleckiemu do badań mały rządowy kuter „Shamrock” (30 ton) z doświadczoną załogą.

W liście z 21 lutego 1842 Strzelecki przesłał gubernatorowi Franklinowi mapę z poprawionymi pozycjami geograficznymi wysp Goose, Badger, Green oraz wschodnich wybrzeży Wyspy Flindresa.
Franklin odpowiedział z Hobart 4 marca że dał mapę Strzeleckiego kapitanowi Stokesowi, aby ją skopiował i zwrócił uwagę na Strzeleckiego poprawki zarysu Wyspy Flindresa wraz z okolicznymi skałami.

Podczas tej wyprawy Strzelecki zbadał łańuch górski wznoszący się nad Wyspą Flindersa i zdobył 13.stycznia 1842 najwyższy jej wierzchołek (777m).
Kpt. Lort Stokes nazwał to pasmo Strzelecki Peaks.
Żeglując wzdłuż półocnych wybrzeży Cieśniny Bassa Strzelecki dwukrotnie lądował w Gippsland.
Początkowo w Sealers Cove skąd wspiął się na szczyt Przylądka Wilsona (709 m) i po raz pierwszy zbadał geologię tej najbardziej na południe wysuniętej części kontynentu Australii. Jego własnoręczna mapa wykazywała, że wylądował potem u stóp przylądka Liptrap i przeszedł ponad 60 km do zatoki Western Port.
Tereny te zawierały bogate pokłady węgla.

Na polecenie gubernatora Franklina zajął się inspekcjami kopalń węgla w południowej Tasmanii. Podczas tych prac odkrył jego nowe pokłady. Strzelecki przygotował też tabelę porównawczą analiz chemicznych próbek węgla z Tasmanii i Nowej Południowej Walii oraz Wysp Kergulen.
Dokładność tych analiz wykonanych w roku 1842 była zdumiewająca nawet w świetle obecnych najnowocześniejszych metod.
Podczas dwuletniego pobytu na wyspie znalazł ślady złota i rud miedzi.
Podsunął też gubernatorowi plany przeprowadzenia irygacji w rolnictwie.

Strzelecki odpłynął z Tasmanii do Sydney 29 września 1842 r.

Dalsza biografia Pawłe E. Strzeleckiego jest dostępna na następnej stronie _kliknij tutaj_ …